Huidkanker deel 2
Nu we weten wat de functies zijn van de huid en wat UV-A & UV-B stralen zijn en wat ze doen kunnen we verder gaan kletsen over zonnebrand.
De bescherming tegen de zon wordt uitgedrukt in de zogenaamde beschermingsfactor of sun protection factor (SPF). Simpel uitgelegd betekent een beschermingsfactor van bijvoorbeeld 20, dat iemand bij gebruik van het betreffende product 20X zo lang in de zon kan blijven zonder te verbranden als zonder gebruik van dit product. De duur van de werkelijke bescherming is afhankelijk van het huidtype, de zonkracht en hoe goed het middel op de huid is aangebracht.
Een zonnebrandmiddel wordt op de huid aangebracht om de huid te beschermen tegen de schadelijke UV-stralen van de zon. Een zonnebrandmiddel is niet bedoeld om eindeloos in de zon te mogen zitten. Het middel is bedoeld om, gedurende de tijd dat je in de zon bent, de huid direct te beschermen tegen zonnebrand en zonneallergie en op de lange termijn tegen vroege huidveroudering en huidkanker. In plaats van de term “zonnebrandmiddel” wordt er in de volksmond de populairder term “zonnebrand” gebruikt. Hier wordt hetzelfde mee bedoeld.
- Bescherming biedt tegen zowel UVA als UVB stralen (breedspectrum middel)
- Een voldoende hoge beschermingsfactor heeft (minimaal SPF 30), dit alles staat en valt ook met welk huidtype je hebt.
- Een UV-filter bevat die én goed genoeg werkt én veilig is voor je huid.
- Vrij is van allergenen zoals parfum, conserveringsmiddelen en vrij is van nano deeltjes
Houd nog even vol met lezen! Je bent er bijna..
Hoewel het in de winter prima is om je huid te beschermen met een foundation of dagcrème met een SPF ben ik er in de zomer toch voorstander van om een apart zonnebrandproduct te gebruiken. Een foundation (of poeder) breng je namelijk nooit dik genoeg aan om echt de bescherming te krijgen die op de verpakking staat. Een goede dagcrème met SPF kun je wel wat dikker aanbrengen, maar bevat werkzame ingrediënten die in de regel niet erg goed combineren met zonfilters. Kort uitgelegd kunnen de werkzame stoffen van je dagcrème in combinatie met zonfilters minder goed in de huid komen om daar hun werkt te doen. Daarnaast is het behoorlijk kostbaar om je “dure” crème met hoge werkzame stoffen iedere twee uur weer aan te brengen op je gezicht.
- Belangrijk is ook een zonnebrand te kopen welke geschikt is voor UV-A en UV-B! Kalahari heeft bijvoorbeeld een hele goede zonnebrand speciaal voor je gezicht.
- De kracht van herhaling is ook erg belangrijk als je lekker van de zon zit te genieten. Het liefst iedere 2 uur opnieuw insmeren.
- Vergeet niet om ieder jaar een nieuwe zonnebrand te kopen! De meeste zonnebrand merken hebben een houdbaarheidsdatum van 6 tot 12 maanden. Gebruik je een zonnebrand van vorig jaar?
Dat kan, maar smeer jezelf dan a.u.b. vaker in! De kracht van de UV-filters nemen namelijk af naarmate het product ouder wordt.
- Laat je huid wennen aan de zon
- Smeer onbedekte huis een half uur voordat je de zon ingaat dik in
- Vermijd de zon wanneer deze op het warmst is
En de laatste:
Je het beste een zonnebrand voor je gezicht en voor je lichaam kunt kopen? Dit komt omdat de textuur van beide producten anders zijn. Meestal laat de zonnebrand voor je lichaam een witte waas achter, dit doet die van kalahari in ieder geval niet. Er zit verschil in werkstoffen (wat ik erg belangrijk vind) Daarom adviseer ik ook nooit om een zonnebrand spuit in je gezicht te gebruiken, deze is te vloeibaar waardoor deze heel snel in je ogen kan lopen. Je mag mij altijd een vrijblijven bericht sturen als je vragen hebt over zonnebrand of over je huid.
Nu we de basis weten is het tijd om het onderwerp aan te snijden…
Er zijn 3 verschillende vormen van huidkanker:
- (BCC): deze vorm van huidkanker ontstaat uit de cellen van de opperhuid en zaait bijna nooit uit.
- (PCC): deze vorm van huidkanker ontstaat in de bovenste laag van de opperhuid en kan uitzaaien in lymfeklieren en organen.
- deze vorm van huidkanker ontstaat in de pigmentcellen van de opperhuid en zaait sneller uit dan andere vormen van huidkanker.
- Zeldzame vormen: bijna 500 mensen hebben een zeldzame vorm van huidkanker. Hier geef ik voor nu geen aandacht aan)
Let op! Kanker is NIET besmettelijk, huidkanker dus ook niet.
Een basaalcelcarcinoom (basaalcelkanker) is een kwaadaardig plekje op de huid. Het is een vorm van huidkanker. Basaalcelcarcinoom groeit langzaam en zaait bijna nooit uit. Daardoor is deze vorm van huidkanker niet levensbedreigend, tenzij je te lang wacht met naar de huisarts gaan…
1 op de 5 mensen krijgt te maken met een basaalcelcarcinoom.
Er bestaan verschillende soorten basaalcelcarcinomen, hier ga ik niet verder op in (is teveel info voor op fb) Ik houd het even bij de “basis”
Een basaalcelcarcinoom komt vooral voor op plekken die jarenlang veel zonlicht hebben gehad, zoals het gezicht, de hals, het (kale) hoofd, de onderarmen en de handen. Veel zon is dan ook een risicofactor, net als het hebben van een lichte huid. Een basaalcelcarcinoom kan ook op de romp zitten.
Een basaalcelcarcinoom begint meestal als een glad, glazig knobbeltje. Dit groeit heel langzaam. Soms zijn daarin verwijde bloedvaatjes te zien. Een basaalcelcarcinoom op de romp ziet er vaak uit als een eczeemplekje: rood, vlak of plat en een beetje schilferig. De foto’s zijn om te laten zien hoe het eruit kan zien. Zoals veel van mijn vaste klanten wel weten zeg ik altijd: Bij twijfel laat je doorsturen naar de dermatoloog. Hun kunnen precies zien hoe en wat het kan zijn.
Een plaveiselcelcarcinoom (plaveiselcelkanker) is een kwaadaardig plekje op de huid. Het is een vorm van huidkanker. In Nederland krijgen ongeveer 1 op de 15 mensen 1 of meer plaveiselcelcarcinomen. Meer mannen dan vrouwen krijgen deze vorm van kanker. En de kans erop neemt toe met de leeftijd.
Een plaveiselcelcarcinoom van de huid komt vooral voor op plekken die jarenlang veel zon hebben gehad, zoals het gezicht, de hals en het (kale) hoofd, de onderarmen en de handen. Mensen met een lichte huid (huidtype I) die veel uv-straling op de huid hebben gehad, hebben de grootste kans om een plaveiselcelcarcinoom te krijgen. Een plaveiselcelcarcinoom kan er eerst uitzien als een bleekroze, ruw knobbeltje. Het wordt langzaam groter en doet soms pijn. Het kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt of als een ruwe of verhoornde plek.
Een plaveiselcelcarcinoom kan uitzaaien naar de lymfeklieren of naar andere plekken in het lichaam. Dit gebeurt niet vaak. Vertrouw je een plekje niet? Laat jezelf altijd doorsturen naar de dermatoloog, hun helpen je hiermee verder.
De foto’s laten weer zien hoe het eruit kan zien. Er zijn veel verschillende vormen en dus ook verschil in hoe het eruit ziet. Een wondje moet met de twee weken dicht zijn, is dit niet het geval? Dan altijd een bezoekje brengen aan de huisarts!
De medische term melanoom betekent letterlijk “zwart gezwel”. In feite gaat het hier om een plaatselijke opeenhoping van pigmentcellen in de huid die veranderd zijn in kankercellen. Het is de meest levensbedreigende vorm van huidkanker die relatief zeldzaam is, maar helaas de laatste jaren steeds vaker wordt gezien.
Er zijn een bekend voor het ontstaan van het melanoom:
- Te veel blootstelling aan ultraviolette (UV-) straling, met name verbranding op jonge (kinder-) leeftijd kan het risico op een melanoom vergroten. Bedenk dat UV-straling niet alleen in zonlicht zit maar ook in diverse bruiningsapparaten, zoals een solarium of zonnebank.
- Lichte huidskleur. Mensen met een lichte huidskleur met sproeten of blond/rossig haar, die moeilijk bruin worden en snel verbranden hebben meer kans om een melanoom te krijgen.
- Genetische aanleg. De aanleg voor een melanoom is verhoogd wanneer er meerdere familieleden een melanoom hebben. In 5% van de gevallen blijkt ook een ander familielid de huidkanker te hebben
- De aanwezigheid van veel gewone of onrustige moedervlekken. Een licht verhoogde risicofactor voor het krijgen van een melanoom is het hebben van veel (meer dan 50) gewone moedervlekken of 3 of meer onrustige moedervlekken.
- Aangeboren moedervlekken. Het risico hierbij is afhankelijk van de grootte van deze moedervlekken. Bij een kleine aangeboren moedervlek is het risico heel klein (< 1 %); bij de reuze aangeboren moedervlek ligt het risico iets hoger, ongeveer 5%.
- Giftige omgevingsfactoren. Recente studies laten zien dat niet alleen te veel zonblootstelling leidt tot het ontstaan van melanoom. Ook blootstelling aan giftige chemicaliën, lucht verontreiniging, roken, chronische ontstekingen, westerse voeding, overgewicht en ongezonde leefstijlen zijn allemaal herkend als risicofactoren voor het krijgen van een melanoom.
Een melanoom is meestal groter dan een gewone moedervlek. Er bestaan echter een aantal opvallende verschillen. Zo is een melanoom meestal grillig en asymmetrisch van vorm. De pigmentatie is vaak onregelmatig. Naast bruin en zwart kunnen de kleuren rood, paars, blauw, grijs, wit of een combinatie van verschillende kleuren voorkomen. Niet alle melanomen zijn dus alleen zwart gekleurd. Ten slotte bestaan er ook huidkleurige (dus roze-rode) melanomen waarbij de kwaadaardige pigmentcellen geen pigment meer kunnen aanmaken. Deze vorm staat ook bekend als het “amelanotisch melanoom”.
Een melanoom kan jeuken, heeft bloedinkjes of wondjes in het gezwel. Soms geeft het melanoom helemaal geen klachten. Een melanoom kan ontstaan uit een goedaardige of onrustige moedervlek of in een van tevoren “gave” huid. Melanomen kunnen op alle plaatsen van het lichaam voorkomen. Bij vrouwen komt deze huidkanker wat vaker voor op de benen; bij mannen op de romp. Andere wat zeldzamere lokalisaties zijn de behaarde hoofdhuid, de slijmvliezen (mond, neus- en keelholte, vagina en de anus) en in het oog.
Er is een handige regel bedacht om een (beginnend) melanoom te herkennen. En deze regel wil ik graag bij jullie onder de aandacht brengen.
- voor (verdachte) moedervlekken:
Om een (beginnend) melanoom te kunnen herkennen is er de ABCDE-regel, vertaald uit het Engels.
Een vlek is verdacht als hij 1 of meer van de volgende eigenschappen heeft:
- Asymmetrie: de (moeder)vlek is niet symmetrisch in kleur of vorm
- Border: de (moeder)vlek heeft een onregelmatige grillige rand
- Color: de (moeder)vlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren
- Diameter: de (moeder)vlek heeft een doorsnede van meer dan 6 mm
- Evolving: de (moeder)vlek jeukt, bloedt of verandert
N.B: Bij kinderen en jonge mensen is het normaal dat moedervlekken nieuw ontstaan en groeien.
Heb je veel moedervlekken op je lichaam? Let dan op het ‘lelijke eendje’. Dat is een moedervlek die een beetje lijkt op andere moedervlekken op je lichaam, maar er toch anders uit ziet. Het ‘lelijke eendje’ is reden om naar de huisarts te gaan.
Een enkele moedervlek op het lichaam die verandert of gaat jeuken en bloeden, is ook een ‘lelijk eendje’.
Uitleg bij de voorbeelden
De vrouw in plaatje 1 heeft (bijna) geen moedervlekken, behalve een moedervlek op haar schouder. Deze moedervlek is aan het groeien en verandert van vorm. Het wordt een ‘lelijk eendje’. De vrouw in plaatje 2 heeft meerdere moedervlekken. Ze zijn ongeveer even groot, maar 1 moedervlek heeft duidelijk een andere vorm en grootte. Dit is het ‘lelijke eendje’. De vrouw in plaatje 3 heeft meerdere moedervlekken. Er zijn 2 patronen zichtbaar: een patroon van kleine, lichte moedervlekken en een patroon van grotere, donkere moedervlekken. Het roze plekje (zonder pigment) past niet in het patroon. Dit is het ‘lelijke eendje’.
- Controleer bij je partner wat regelmatiger de rug, dit is een plek die jezelf niet tot nauwelijks goed kunt bekijken waardoor je een vlekje snel over het hoofd kan zien.
- Controleer alleenstaande ouderen regelmatig! Dit verdient de aandacht. De meeste huidkankers komen voor bij oudere mensen en hun zien het wellicht niet of durven niet naar de huisarts te gaan. Help ze hierbij, ondersteun ze waar nodig. Op de website: kwf.nl of huidarts.com staat heel veel informatie over huidkanker op.
- En nogmaals.. Gebruik die SPF voor zowel je gezicht als voor je lichaam!Ik hoop dat jullie dit leerzaam vonden en dat jullie weer wat wijzer zijn geworden. Het moraal van het verhaal blijft.. Bij twijfel trek aan die bel, helaas heeft de huisart het ook niet altijd bij het goede eind, dus bij twijfel.. Laat je doorsturen naar een dermatoloog.
En.. Wees zuinig op je huid! Je hebt tenslotte maar een huid waar je je hele leven mee moet doen! Wees hier zuinig op en geef het dat stukje extra verzorging.
Love your skin!
Liefs Manuela